BURSA BAROSU BAŞKANLIĞI’NA

09 Temmuz 2009

KONU : Ceza mahkemeleri duruşmalarında ayağa kalkılması konusunda görüştür.

Bursa adliyesindeki ceza mahkemelerinin uygulamasında duruşma esnasında ayağa kalkma konusunda birlik bulunmayıp bazı mahkeme hâkimleri ara kararın okunması sırasında ayağa kalkılmasını istememekle beraber bazı mahkeme hâkimleri ise usul yasasında yeri olmasa dahi ara karar okunurken taraf ve avukatlarının ayağa kalkmasını istemektedirler. Ayağa kalkmayan meslektaşlarımızın da ayağa kalkmaları konusunda uyarmaktadırlar. Aynı husus yargılama sırasında gerek iddia ve gerek savunma amaçlı yapılan konuşmalar esnasında da cereyan etmektedir. Bunun yanı sıra ceza mahkemelerinde yargılamada yer alan diğer kişiler bakımından ayağa kalkma konusunda herhangi bir sıkıntı yaşanmamaktadır. Örneğin savcı, sosyal hizmet uzmanı, nüfus temsilcisi gibi bazı davalarda yer alması zorunlu olan kişiler konuşurken ayağa kalkmamakta ve mahkeme hâkimlerinin de bu konuda bir beklentisi bulunmamaktadır.

Ceza Muhakemesi Kanunundaki düzenlemelere bakacak olursak; duruşma sırasında kimlerin hangi durumlarda ayağa kalkacaklarını düzenleyen maddeler 55. ve 231. maddelerdir.

CMK’nın 55. maddesi yemin sırasında ayağa kalkmayı düzenlemiş olup mahkeme içerisinde bulunan hiç kimseye istisna tanınmadan herkesin ayağa kalkacağı düzenlenmiştir. C.M.K’nın 231. maddesinde ise "Hüküm fıkrası herkes tarafından ayakta dinlenir." Denilerek ayağa kalkma zorunluluğu getirilmiş ve fakat gerekçesinde mahkeme kurulu ve C.savcısı bu zorunluluktan muaf tutulmuştur. Hangi kararların hüküm sayılacağı CMK. 223/1 maddesinde, "beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, mahkûmiyet, güvenlik tedbirine hükmedilmesi, davanın reddi ve düşmesi" kararları olarak sayılmıştır. Bu hüküm gereği hüküm açıklanırken duruşma salonunda bulunan herkesin ayağa kalkması gerekmektedir. Ayrıca “hükmün açıklanmasının geri bırakılması” da hüküm olmadığından bu karar esnasında da ayağa kalkılması gerekmemektedir.

Bu düzenlemeler ışığında yargılama esnasında konuşma yapan avukatların kendilerini daha rahat ifade etme veya alışkanlık gereği ayağa kalkmaları veya hüküm dışındaki kararlar okunurken de kendi istekleri ile ayağa kalkmaları dışında oturan avukatlara müdahale ederek ayağa kalkmalarının istenmesinin yasal bir dayanağı bulunmamaktadır.

Bu konuda ilimiz adliyesindeki ceza mahkemeleri hâkimleri ile kurumsal düzeyde gerekli temasların yapılması biz uygulayıcıların birebir sorun yaşamaması ve kişisel tepkilere dönüşmemesi bakımından uygun olacaktır.

Yukarıda açıkladığım bilgiler doğrultusunda gereğinin yapılması için bilgilerinize saygılarımla arz ederim.

Av. Nurhayat ALTACA
Bursa Barosu - 1783