BURSA BAROSU

Değerli Basın Mensupları ve kıymetli meslektaşlarım;

Sizleri şahsım ve Bursa Barosu adına saygı ve sevgi ile selamlıyorum. Basın açıklamamıza katılımınızdan dolayı teşekkür ediyorum. Hoş geldiniz.

Bugün “Çek, Senet ve İcra İflas Yasası” ile ilgili düşüncelerimizi dile getirmek için burada toplanmış bulunuyoruz.

Bilindiği gibi, Hükümet’in "ekonomik suça ekonomik ceza verilmesi" prensibiyle hazırladığı yasa tasarısı 31 Ocak 2012'de TBMM’de kabul edilince çekte hapis cezası kaldırılmış oldu.

Geçmişte çok sayıda kişinin, çeklerini ödemedikleri / ödeyemedikleri gerekçesiyle hapse girdiğini ve böylelikle borçlarını ödeyecek olanaklardan mahrum bırakıldığını düşündüğümüzde bu yasal düzenlemenin mantıklı olduğu görülmektedir.

Üzülerek belirtmek isteriz ki, binlerce kişinin mağduriyetinin giderilmesi amacıyla iyi niyetle hazırlanan bu yasa, önceden öngörülmeyen bir şekilde bugün ne yazık ki başka mağdurlar oluşturmaya başlamıştır.

Bankalararası Takas Odaları Merkezi verilerine göre, yasal düzenleme sonrası karşılıksız, yani ödenmeyen çeklerde azalma değil, patlama yaşanıyor. Çek Yasası sonrası karşılıksız çek sayısında geçmiş yıllara göre büyük artışlar olduğu görülüyor.

Görülüyor ki, iyi niyetlerle hazırlanan yeni Çek Yasası'ndan maalesef kötü niyetliler yararlanıyor.

Önceden, çeklerini ödeyemedikleri için mağdur olanlar vardı ve bir yasayla onların mağduriyeti giderildi. Ancak bu kez de "çek alacaklıları"nı mağdur eden bir süreç yaşanmaya başladı.

Evet, çekte hapis cezasının kaldırılması kesinlikle doğruydu, ancak çekin güvenirliğinin sağlanmasının yanısıra itibarının da korunması gerekiyordu. İş dünyasının temsilcileri yeni yasanın uygulanması sürecinde üyelerinin yaşadıkları sıkıntıları sürekli dile getiriyorlar.
Anlaşılmıştır ki, yasal düzenleme ile çekin itibarı ortadan kaldırılmıştır. Oysa çekin piyasadaki itibarı caydırıcılıktır. Bu caydırıcılık ortadan kaldırılırsa ve bunun yerine herhangi bir caydırıcılık unsuru eklenmez ise çek bu itibarını yitirecektir.

Esnafın, sanayicilerin ve işadamlarının mağdur edilmemesi için ara formüllerin bulunması gerekiyor. Mesela, bu süreçte bankalar da ellerini taşın altına koymalıdır ve çekin itibarının yitilmemesi için üstlerine düşen görevi yerine getirmelidir.
Dünyada global krizin etkilerinin ağır bir hissedildiği bugünlerde, çek, senet ve icra kanunu ile ilgili düzenleme, zaten zar zor ayakta kalmaya çalışan iyiniyetli kesimleri sarsmaya başlamıştır.

Ülkemizde yaşanan durgunluk, Hükümet’in frene basmasından değil, asıl çek ve senetlerin tahsilatındaki sorundan kaynaklanmaktadır.

Bu konuda acil düzenleme yapılması ve önlem alınması lazım. Çek, Senet ve İcra Kanunu’nda gereken düzenlemeler yapılmazsa ekonomik sistem kilitlenebilir ve Türk ekonomisi ciddi boyutlarda zarar görebilir. Eğer sistem böyle devam ederse piyasada bir durgunluk baş gösterebilir. Belki cari açık düşüyor olabilir, ama çek, senet ve icra yolu mevzuatı yeniden düzenlenmezse asıl sıkıntının o zaman yaşanacağını düşünüyorum.

Tespitlerimize göre, çek, senet ve icra konusunda büyük şirketler önemli bir sorun yaşamıyor. Çünkü büyük şirketler, mal sattıkları aracı firmalardan ciddi anlamda teminat, banka teminat mektubu, ipotek, çek ve senet almaktadırlar.

Asıl sorun piyasanın ana damarını oluşturan orta ve küçük esnafın alışverişinde ortaya çıkmaktadır. Orta ve küçük esnaf mallarını satarken yıllara dayalı bir güven unsuru olan çek ve senet konusunda ciddi bir zafiyet yaşamaktadır.

Önceden çek güvenilir bir ödeme aracıydı. Çek ödenmediğinde karşılığında hapis cezası vardı. Senet ödenmezse icra yoluyla evden ya da işyerinden mallar alınabiliyordu. Yeni düzenlemede hapis cezası ve evden gidip borçlunun mallarını kaldırmak kaldırıldı.

Baro Başkanı olarak 'her çek kesip ödemeyene hapis cezası verilsin ya da senedini ödemeyenin evinden malları kaldırılsın' gibi bir önerimiz yok. Ama bakın çek yıllara dayalı bir güven aracıydı. Şu anda bütün müvekkillerimizden ve avukatlarımızdan bize yansıyan sorun, çek ve senetlerin artık bir anlam ifade etmediği, çeklerin ödenmediği, ödenmeyen çeklerin de icra yoluyla tahsil edilemediği yönünde.

Hükümetimizin mutlaka çek ve senedin tahsili noktasında icra iflas yasasında yeni düzenlemeler yapması gerekiyor. Eğer yapılmazsa ciddi sıkıntı çekeceğimiz kanaatindeyim. Şu anda çekini ya da senedini ödemeyen bir kişi için alacaklının ne yazık ki hiçbir yaptırım gücü yok.

Kötü niyetli borçlular mal varlıklarını hileli yöntemlerle yakınlarının üzerine geçiriyor ve sorumluluktan kurtulmaya çalışıyor. Gelişmiş ülkelerde ise bir kişi en ufak mal varlığını kardeşinin, teyzesinin veya amcasının üzerine yapamıyor.

Fakat Türkiye'de bir gecede bütün holding başkasının üzerine geçebiliyor. Yani çıkarılan yasaların Türkiye gerçekleriyle bağdaşması gerekiyor. Yasalar çıkarılırken Türkiye gerçekleri göz önüne alınsın. Çek, senet ve bunların tahsiline yönelik ülkemizin gerçekleri göz önüne alınarak uygulamalar yapılsın.

Bursa Barosu olarak şunu öneriyoruz, çeklerin piyasada ciddi bir güven aracı olması sağlanmalı. Şu anda bankalarda her çek yaprağının sorumluluğu bin lira civarında. Eğer bunu biz bin 500 liraya çıkarırsak, banka 20 yapraklık çek verdiğinde ortalama 30 bin liralık kredi açmış olacak. Hiçbir banka güvenmediği müşterisine 30 bin liralık kredi açmaz. Dolayısıyla piyasadaki çürük elmaları temizlemiş olacağız.

İkincisi çek kesmenin bir bedeli olması lazım, dolandırıcılık ise dolandırıcılık cezası olması gerekiyor.

Şunu unutmayalım, Türkiye'de ekonomiyi asıl ayakta tutan orta ve küçük kesimdir. Bu kesim de mal satarken hakikaten korkuyor. Herkeste şu panik var, '2 çekim ödenmezse ben de ödeyemem ve batarım'.

Bu konuda Hükümetimizin acil düzenleme yapması lazım.

Bu vesileyle katılımınızdan dolayı hepinize teşekkür eder saygı ve sevgilerimi sunarım.

BASIN AÇIKLAMASI 08.10.2012